W ostatnich miesiącach w Unii Europejskiej zapadły istotne decyzje dotyczące przyszłości ogrzewania budynków. Komisja Europejska opublikowała wytyczne do dyrektywy EPBD, które precyzują m.in. zasady montażu i eksploatacji kotłów gazowych w nadchodzących dekadach.
Kotły na gaz nie dłużej niż do 2050 r. – zmiany krok po kroku
Zgodnie z najnowszym stanowiskiem Komisji Europejskiej, do 2029 r. instalacja kotłów gazowych będzie odbywać się na dotychczasowych zasadach. Kluczowa zmiana wejdzie w życie od 2030 r. – w nowych budynkach oraz w budynkach po pełnej termomodernizacji (standard budynku zeroenergetycznego) kotły gazowe będą mogły być w dalszym ciągu instalowane, ale w kombinacji z OZE (np. układ z pompą ciepła, kolektorami słonecznymi, PV, itd.). Obecnie są próby formalnego ograniczenia do kotłów gazowych zasilanych od początku gazem odnawialnym, co jest podważeniem uzgodnionego przed przegłosowaniem EPBD kompromisu w postaci dopuszczenia układów hybrydowych zawierających kocioł gazowy nawet zasilany gazem ziemnym pod warunkiem utrzymania znacznego udziału energii odnawialnej w funkcjonowaniu takiej instalacji.
W istniejących budynkach po 2030 r. wymiana i naprawa urządzeń odbywać się będzie bez ograniczeń i jak dotychczas – chyba że budynek został poddany głębokiej termomodernizacji. Po 2030 r. bez ograniczeń będzie można też stosować kotły zasilane paliwami odnawialnymi, takimi jak biometan, biopropan czy wodór.
Wbrew licznym nieprecyzyjnym doniesieniom medialnym, Unia Europejska nie planuje zakazu użytkowania pieców gazowych od 2040 roku. Mowa jest raczej o stopniowym odchodzeniu od paliw kopalnych niż o natychmiastowym demontażu urządzeń. Do 2050 r. wszystkie budynki mają zostać zmodernizowane do standardu bezemisyjnego, ale do tego czasu można korzystać z istniejących źródeł ciepła. Warto jednak dodać, że kotły gazowe wypadły z listy urządzeń dofinansowywanych z programu „Czyste Powietrze” i nie kwalifikują się już do ulgi termomodernizacyjnej.
ETS2 może podnieść koszty ogrzewania – apel 16 państw
Nadchodzące zmiany dotyczą nie tylko technologii grzewczych. Rządy 16 państw UE, w tym Polski, Niemiec, Czech, Włoch czy Hiszpanii, wezwały Komisję Europejską do pilnego przeglądu zasad nowego systemu handlu emisjami ETS2 dla budynków i transportu, który ma ruszyć w 2027 r. W liście skierowanym do KE wskazano, że wprowadzenie ETS2 w obecnym kształcie może doprowadzić do gwałtownego wzrostu cen paliw i ogrzewania, co szczególnie uderzy w gospodarstwa domowe o niższych dochodach, oraz doprowadzenia do tego, ze ogrzewanie stanie się de facto dobrem luksusowym, ze względu na stan techniczny milionów budynków na terenie UE.
Koalicja 16 państw proponuje przede wszystkim: przyspieszenie aukcji uprawnień – rozpoczęcie sprzedaży już od połowy 2026 r., wzmocnienie Mechanizmu Rezerwy Stabilności Rynku (MSR) dla ETS2 – wydłużenie działania rezerwy stabilizującej cenę z 2030 do co najmniej 2035 r. oraz podwojenie liczby uprawnień przeznaczonych na zabezpieczenie pułapu 45 EUR /t oraz tzw. frontloading – utworzeniem unijnego instrumentu pożyczkowego, który umożliwiłby państwom członkowskim wcześniejszy dostęp do przyszłych dochodów z ETS2, co umożliwiłoby wczesne inwestycje zanim środki z systemu spłyną do budżetów krajowych. Najbliższe lata pokażą, jak szybko i w jaki sposób Europa poradzi sobie z tym wyzwaniem. Z drugiej strony, rozwiązaniem problemy mogłoby być przestawienie wysiłku skierowanego na podwyższenie kosztów ogrzewania gazem ziemnym w postaci dodatkowych podatków w kierunku obiżenia cen energii elektrycznej.