Polski rynek cementu należy do najbardziej uporządkowanych w regionie. Produkcja jest skoncentrowana w kilku dużych grupach, które prowadzą zakłady o pełnym cyklu — od wypału klinkieru po mielenie cementu — oraz w kilku instalacjach przemiałowych wspierających logistykę i elastyczność podaży. Na dziś w Polsce działa 9 cementowni w pełnym cyklu, 2 znaczące przemiałownie oraz 1 wyspecjalizowany producent cementu glinowego. Poniżej aktualna lista z krótką charakterystyką i lokalizacjami.
Holcim Polska (dawniej Lafarge)
Holcim prowadzi dwie zintegrowane cementownie: Kujawy (Bielawy/Piechcin, gm. Barcin) oraz Małogoszcz (woj. świętokrzyskie). Oba zakłady przeszły głębokie modernizacje środowiskowe, a ich przewagą jest dostęp do własnych złóż surowca i rozwinięta sieć terminali. Holcim rozwija również technologie obniżające ślad węglowy, m.in. przez większy udział dodatków do cementu i projekty w obszarze wychwytywania CO₂.
Heidelberg Materials (Górażdże Cement)
Cementownia Górażdże w Choruli koło Opola jest jednym z największych i najnowocześniejszych zakładów w kraju. Operator, Heidelberg Materials, poza zakładem z piecem prowadzi w Polsce także instalację przemiałową Ekocem w Dąbrowie Górniczej oraz rozbudowaną logistykę terminalową. Grupa intensywnie inwestuje w dekarbonizację procesów i zamykanie obiegu kruszyw i zaczynów.
CEMEX Polska
CEMEX posiada dwie cementownie o pełnym cyklu: Chełm (Lubelskie) i Rudniki (woj. śląskie). Uzupełnieniem jest przemiałownia w Gdyni, która stabilizuje dostawy na północy kraju oraz pozwala elastycznie zarządzać portfolio wyrobów (cementy powszechnego użytku i specjalne, w tym cementy z większym udziałem dodatków). Firma koncentruje się na rozwiązaniach niskoemisyjnych oraz cyfryzacji obsługi klienta.
Grupa Ożarów (CRH)
Cement Ożarów w Karsach to kluczowy zakład Grupy Ożarów, należącej do koncernu CRH. Producent wytwarza szerokie spektrum cementów portlandzkich i wieloskładnikowych, obsługując zarówno duże inwestycje infrastrukturalne, jak i budownictwo ogólne. Dawny zakład w Rejowcu nie prowadzi dziś wypału klinkieru, dlatego w aktualnych zestawieniach nie jest liczony jako cementownia w pełnym cyklu; pełnił i może pełnić funkcje magazynowo-logistyczne.
Dyckerhoff Polska (Buzzi)
Cementownia Nowiny w Sitkówce-Nowinach koło Kielc należy do Dyckerhoff Polska (grupa Buzzi). To nowoczesny zakład z pełnym cyklem, którego atutem są zautomatyzowane linie, szeroka gama cementów i dobre położenie względem głównych tras transportowych. Spółka rozwija także terminale i kanały dystrybucyjne w dużych aglomeracjach, ułatwiając regularne dostawy do wytwórni betonu i hurtowni.
Cementownia Warta S.A.
Warta w Trębaczewie/Działoszynie (Łódzkie) to ważny krajowy producent cementu. Spółka nie jest niezależnym polskim podmiotem — należy do niemieckiego właściciela. Zakład od lat inwestuje w efektywność energetyczną, odzysk ciepła i paliwa alternatywne, dzięki czemu systematycznie obniża intensywność emisji CO₂ na tonę cementu. Mocna pozycja Warty wynika także z korzystnej lokalizacji względem centralnych rynków zbytu.
Cementownia ODRA S.A.
ODRA w Opolu to najstarsza czynna cementownia w Polsce z tradycją sięgającą początku XX wieku. Współczesny zakład pracuje w pełnym cyklu technologicznym i utrzymuje szerokie portfolio cementów dla budownictwa ogólnego i inżynieryjnego. Atutem ODry jest doświadczona kadra i elastyczność produkcji dostosowywana do sezonowych wahań popytu.
Górka Cement (cement glinowy)
Górka Cement w Trzebini to wyspecjalizowany producent cementów glinowych (aluminatowych). To jedyny taki zakład w Polsce i jeden z nielicznych w Europie. Cementy glinowe znajdują zastosowanie m.in. w betonie ogniotrwałym, szybkich naprawach, chemoodpornej infrastrukturze oraz w przemyśle. Choć wolumenowo to nisza, rola tej produkcji jest strategiczna dla wielu aplikacji specjalistycznych.
Przemiałownie i terminale (uzupełnienie rynku)
Pełnocyklowe cementownie uzupełniają instalacje przemiałowe i sieć terminali. Najważniejsze przemiałownie to Gdynia (CEMEX) oraz Ekocem (Heidelberg Materials) w Dąbrowie Górniczej. Przemiałownie mielą klinkier i dodatki (np. żużel wielkopiecowy, popiół), a gotowy cement trafia dalej koleją i samochodami do terminali bliżej placów budowy. Dzięki temu producenci mogą skracać czas dostaw, wyrównywać sezonowość i obniżać ślad węglowy poprzez wyższy udział dodatków.
Trendy rynkowe: dekarbonizacja i dywersyfikacja oferty
Cała branża intensywnie dekarbonizuje procesy. Kluczowe kierunki to: większy udział paliw alternatywnych, poprawa efektywności cieplnej pieców, zwiększanie udziału dodatków (cementy wieloskładnikowe CEM II/C-M, CEM VI), recyrkulacja materiałów cementowych oraz projekty CCS/CCU i mineralnego wiązania CO₂. Na polskim rynku testowane są rozwiązania z zakresu karbonatyzacji odzyskanych materiałów cementowych, a w wybranych lokalizacjach przygotowywane są inwestycje w wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla. Równolegle rośnie oferta cementów o obniżonej intensywności emisji, co pomaga wykonawcom spełniać wymogi środowiskowe kontraktów publicznych i prywatnych.
Co to oznacza dla inwestorów i wykonawców
Koncentracja produkcji u kilku operatorów przekłada się na stabilną dostępność cementu w skali kraju, a współpraca między zakładami i terminalami skraca łańcuch dostaw. Z punktu widzenia budów ważne są: (1) możliwość doboru cementu do specyficznych wymagań (mrozoodporność, niska ciepłotwórczość, odporność chemiczna), (2) coraz lepsza logistyka kolejowa i (3) przejrzyste deklaracje środowiskowe (EPD), które ułatwiają raportowanie śladu węglowego.
Podsumowanie
Trzon polskiej produkcji cementu tworzą dziś: Holcim (Kujawy, Małogoszcz), Heidelberg Materials/Górażdże (Górażdże + Ekocem jako przemiałownia), CEMEX (Chełm, Rudniki + przemiałownia Gdynia), Grupa Ożarów/CRH (Ożarów), Dyckerhoff/Buzzi (Nowiny), Cementownia Warta oraz Cementownia ODRA. Segment specjalistyczny reprezentuje Górka Cement. Łącznie daje to 9 cementowni w pełnym cyklu, wspieranych przez sieć przemiałowni i terminali. Po korektach w stosunku do starszych opracowań: Warta ma właściciela w Niemczech, a Rejowiec nie prowadzi wypału klinkieru. Rynek jest dojrzały, nowoczesny i coraz bardziej niskoemisyjny — co dobrze rokuje dla dużych inwestycji infrastrukturalnych i bezpiecznego rozwoju budownictwa w Polsce.