Membrana to nie tylko „folia pod pokryciem”. Na dachach stromych pełni rolę wstępnego krycia, które przechwytuje wodę nawiewaną pod pokrycie, a jednocześnie pozwala przegrodzie wysychać. Na dachach płaskich jest główną hydroizolacją, więc odpowiada bezpośrednio za szczelność. Właściwie dobrany materiał chroni konstrukcję, ocieplenie i wykończenia przed wilgocią, co przekłada się na komfort użytkowania oraz niskie koszty utrzymania budynku. O skuteczności decyduje dopasowanie systemu do konstrukcji, staranne wykonanie detali i konsekwentne trzymanie się zaleceń producenta.
Zasada pracy na dachach stromych
W układzie z ociepleniem międzykrokwiowym membranę układa się na krokwiach, pod kontrłatami i łatami. Od strony zewnętrznej zatrzymuje wodę opadową i topniejący śnieg, od strony wewnętrznej umożliwia dyfuzję pary wodnej. Kluczowy wskaźnik to Sd – im mniejszy, tym łatwiejszy odpływ wilgoci z przegrody. Oprócz tego liczy się wodoszczelność (najlepiej klasa W1), odporność na UV w okresie montażu, wytrzymałość na rozdzieranie i przebicie oraz stabilność wymiarowa. Membrany o niskim Sd zwykle można układać bez dolnej szczeliny wentylacyjnej, ale szczelina nad membraną (pod pokryciem) musi działać zawsze.
Typy rozwiązań na połaciach stromych
Najpowszechniejsze są membrany wysokoparoprzepuszczalne – z wielowarstwową budową, niskim Sd i klasą wodoszczelności W1. Leżą bezpośrednio na ociepleniu i upraszczają układ warstw. Membrany niskoparoprzepuszczalne (dawne „folie”) mają wyższe Sd, dlatego wymagają dwóch szczelin wentylacyjnych: nad i pod membraną. To rozwiązanie bywa stosowane w remontach lub w układach z pełnym deskowaniem. Osobną grupę stanowią papy i podkłady bitumiczne układane na poszyciu ciągłym – tradycyjny wybór pod gont bitumiczny, łupek czy niektóre pokrycia panelowe. Do zastosowań szczególnych należą membrany refleksyjne z warstwą metalizowaną, które ograniczają przenikanie promieniowania cieplnego, ale wymagają zachowania szczeliny powietrznej po stronie refleksyjnej, inaczej nie spełnią swojej funkcji.
Hydroizolacje jednowarstwowe na dachach płaskich
W dachach płaskich membrana jest warstwą wierzchnią. Najczęściej stosuje się PVC, TPO oraz EPDM. PVC i TPO łączy się zgrzewaniem gorącym powietrzem, uzyskując jednorodne spoiny; EPDM słynie z dużej elastyczności i jest łączony dedykowanymi klejami i taśmami. Wybór zależy od geometrii, liczby detali (wpusty, attyki, świetliki), przewidywanych obciążeń wiatrem, kompatybilności z podłożem oraz sposobu mocowania: mechanicznego, balastowego lub klejonego. Niezbędny jest poprawny układ warstw: od strony wnętrza paroizolacja, dalej izolacja termiczna (często w dwóch warstwach), warstwa spadkowa i membrana.
Jak czytać karty techniczne
Karta wyrobu powinna podawać: klasę wodoszczelności, wartość Sd, wytrzymałość na rozciąganie i rozdzieranie, odporność na UV (czas bezpiecznej ekspozycji bez pokrycia), zakres temperatur pracy oraz klasę reakcji na ogień. Sama gramatura nie przesądza o trwałości, ale przeważnie koreluje z odpornością mechaniczną. Przy dachach stromych niskie Sd wspiera wysychanie przegrody, o ile zachowana jest sprawna wentylacja podpokryciowa. W dachach płaskich ważna jest elastyczność i stabilność wymiarowa membrany oraz kompatybilność z akcesoriami systemowymi: narożnikami, mankietami, taśmami, kołkami teleskopowymi i elementami odwodnienia.
Układanie krok po kroku
Membranę rozwija się zgodnie z kierunkiem spływu wody, zwykle nadrukiem do góry. Zakłady muszą mieć wymaganą szerokość i powinny być sklejone taśmami systemowymi; w strefie pod kontrłatami stosuje się taśmy uszczelniające. Konieczne są drożne wloty przy okapie i wyloty przy kalenicy lub gąsiorach wentylacyjnych. W koszach, przy kominach i oknach dachowych używa się kołnierzy i obróbek zgodnych z systemem. Na dachach płaskich kluczowa jest jakość zgrzewów/klejenia, prawidłowy rozstaw łączników według obliczeń, poprawne wywinięcia na attykach i szczelne wpięcie membrany w wpusty. Podłoże powinno być równe, nośne i czyste, a prace prowadzi się w zalecanym zakresie temperatur i wilgotności.
Pułapki wykonawcze
Najczęstsze błędy to: zbyt długi czas pozostawienia membrany bez pokrycia (przekroczenie odporności na UV), zbyt wąskie lub nieklejone zakłady, przypadkowe przebicia niezałatane łatami systemowymi, odwrócenie strony czynnej, brak taśm pod kontrłatami i niedrożne szczeliny wentylacyjne. W dachach płaskich groźne są niedostateczne spadki, niestaranne zgrzewy, brak dylatacji materiału, źle zaprojektowane odwodnienie oraz zbyt mało łączników. Każdy z tych błędów zwiększa ryzyko przecieków i przyspiesza degradację ocieplenia.
Utrzymanie i okresowe kontrole
Na dachach stromych po montażu pokrycia kontroluje się drożność wlotów i wylotów powietrza oraz stan obróbek wokół okien i kominów. Objawy zawilgocenia poddasza to sygnał do przeglądu wentylacji i detali. Dachy płaskie wymagają regularnych obchodów: oczyszczania wpustów, usuwania zanieczyszczeń, oględzin zgrzewów i narożników zwłaszcza po wichurach, intensywnych opadach i upałach. Drobne uszkodzenia należy natychmiast naprawiać łatami systemowymi.
Podsumowanie
Membrana dachowa to strategiczna warstwa decydująca o suchości i trwałości przegrody. Na połaciach stromych odpowiada za „oddychanie” dachu i ochronę przed wodą nawiewaną; na płaskich stanowi główną barierę hydroizolacyjną. Wybierając produkt, zwracaj uwagę na Sd, wodoszczelność, odporność UV, parametry wytrzymałościowe i klasę reakcji na ogień, a także pełny zestaw akcesoriów. Kluczem do sukcesu są poprawny projekt wentylacji, właściwe spadki, staranne detale i montaż zgodny z instrukcją. Taki zestaw zapewni wieloletnią, realną ochronę budynku przed wilgocią i wodą.