Wełna kamienna i wełna szklana to dwa rodzaje wełny mineralnej, które łączy niepalność, wysoka paroprzepuszczalność i bardzo dobre parametry izolacyjne. Różnią się jednak surowcem, strukturą włókien i zachowaniem w ogniu, wilgoci oraz pod obciążeniem. Poniżej znajdziesz rzetelne, praktyczne porównanie – bez marketingu, za to z naciskiem na to, gdzie dany materiał sprawdza się najlepiej.
Skład i produkcja
Wełna kamienna (skalna) powstaje głównie z bazaltu lub innych skał wulkanicznych, które topi się i rozwłóknia, a następnie łączy z lepiszczem i środkami hydrofobowymi. Wełna szklana produkowana jest z piasku kwarcowego oraz stłuczki szklanej, również po stopieniu i rozwłóknieniu. Różnice surowcowe przekładają się na gęstość i sprężystość: wyroby z wełny kamiennej są zwykle cięższe i sztywniejsze, natomiast wełna szklana – lżejsza, bardziej sprężysta i łatwo dopasowująca się do nierówności.
Właściwości cieplne
Izolacyjność cieplna obu materiałów jest porównywalna i zależy przede wszystkim od konkretnego wyrobu, jego gęstości oraz technologii produkcji. W praktyce spotkasz zarówno wełny szklane, jak i kamienne o bardzo niskim współczynniku przewodzenia ciepła λ (np. ok. 0,032–0,040 W/mK, zależnie od serii). Nie ma więc reguły, że jedna „z natury” izoluje lepiej – o wyborze powinny decydować zastosowanie i parametry z karty technicznej, a nie sama nazwa materiału.
Ogień i bezpieczeństwo
Standardowe, nielaminowane wyroby z obu rodzin mają z reguły klasę reakcji na ogień A1 (niepalne). Istotna różnica dotyczy temperatur mięknięcia włókien: włókna wełny kamiennej wytrzymują wyższe temperatury niż włókna szklane, dlatego skalna jest częstym wyborem w pasach przeciwpożarowych na elewacjach, przy kominach, kanałach wentylacyjnych czy w przegrodach o wymaganej odporności ogniowej. Trzeba pamiętać, że okładziny (folie, welony, powłoki) mogą zmieniać klasyfikację – zawsze sprawdzaj klasę reakcji na ogień konkretnego wyrobu.
Akustyka
Obie wełny znakomicie poprawiają komfort akustyczny, ale działają trochę inaczej. Gęstsza i sztywniejsza wełna kamienna świetnie radzi sobie z dźwiękami uderzeniowymi i niskimi częstotliwościami, dlatego chętnie stosuje się ją w podkładach podposadzkowych, stropach i ścianach międzylokalowych. Wełna szklana, dzięki sprężystości, doskonale wypełnia lekkie przegrody szkieletowe (ścianki i sufity z płyt g-k), ograniczając przenikanie dźwięków powietrznych. Kluczowe jest jednak zawsze dopasowanie gęstości i grubości do konstrukcji, a nie sam rodzaj włókna.
Wilgoć i paroprzepuszczalność
Zarówno wełna kamienna, jak i szklana są paroprzepuszczalne, co pomaga przegrodom „oddychać”. Wyroby są fabrycznie hydrofobizowane, dlatego krople wody spływają po włóknach zamiast wnikać. Długotrwałe zawilgocenie pogarsza jednak parametry każdej izolacji – kluczowe jest szczelne wykonanie paroizolacji po stronie ciepłej oraz wiatroizolacji po stronie zimnej, a także eliminacja mostków termicznych i nieszczelności montażowych. Wełna szklana dzięki sprężystości dobrze dopasowuje się do rusztu, a wełna kamienna zachowuje wysoką stabilność wymiarową przy zmianach wilgotności.
Wytrzymałość i montaż
Wełna kamienna występuje w szerokim spektrum gęstości – od miękkich mat po płyty o wysokiej wytrzymałości na ściskanie, które znoszą obciążenia od wiatru, tynku czy ruchu serwisowego (np. na dachach płaskich). To czyni ją naturalnym wyborem do fasad wentylowanych, systemów ociepleń BSO/ETICS oraz dachów płaskich. Wełna szklana jest bardzo lekka, łatwa w docinaniu i szybka w układaniu, co przyspiesza prace na poddaszach i w ściankach działowych. Przy pracy z oboma materiałami stosuj rękawice, okulary i maseczkę – włókna mogą podrażniać skórę i drogi oddechowe podczas montażu.
Zastosowania i cena
W domach jednorodzinnych wełna szklana dominuje w izolacji poddaszy, lekkich ścian i sufitów – tam, gdzie liczy się niski ciężar, sprężystość i tempo montażu. Wełna kamienna częściej trafia na elewacje (BSO/ETICS i fasady wentylowane), stropy, garaże i dachy płaskie oraz w okolice źródeł ciepła, gdzie ważna jest odporność temperaturowa i mechaniczna. Cenowo często korzystniej wypadają rozwiązania z wełny szklanej w przegrodach lekkich, natomiast wyroby z wełny kamiennej o wyższej gęstości są droższe, ale zapewniają większą sztywność i trwałość w miejscach narażonych na obciążenia. Traktuj to jako tendencję, bo realne ceny zależą od konkretnej serii i rynku.
Ekologia i zdrowie
Współczesne wełny mineralne są biosolubilne (rozpuszczalne biologicznie), a producenci zwiększają udział surowców wtórnych – zwłaszcza w szklanej, gdzie powszechnie wykorzystuje się stłuczkę. Podczas eksploatacji, przy prawidłowym zabudowaniu, materiały nie emitują substancji szkodliwych w typowych warunkach użytkowania. Największe znaczenie dla zdrowia i trwałości ma poprawny montaż: szczelne warstwy, unikanie zawilgoceń i ochrona przed pyleniem w trakcie prac.
Jak wybrać w praktyce
- Poddasza i lekkie ściany szkieletowe: wełna szklana – lekka, sprężysta, łatwa w dopasowaniu do rozstawu krokwi i profili.
- Elewacje i dachy płaskie: wełna kamienna o odpowiedniej gęstości – sztywna, odporna na obciążenia i wysoką temperaturę, stabilna wymiarowo.
- Wymagania przeciwpożarowe: częściej kamienna (pasy ppoż., okolice przewodów grzewczych), pamiętając o klasach reakcji na ogień konkretnych wyrobów.
- Akustyka: dobieraj gęstość i grubość do typu przegrody; w stropach i podposadzkach zwykle lepiej sprawdzają się płyty kamienne, w ściankach g-k – maty szklane.
Zawsze porównuj karty techniczne: współczynnik λ, klasę reakcji na ogień, nasiąkliwość, wytrzymałość na ściskanie/rozrywanie, tolerancje wymiarowe i zalecane zastosowania w systemach.
Podsumowanie
Obie wełny to sprawdzone, niepalne izolacje o wysokiej paroprzepuszczalności. Wełna kamienna wyróżnia się sztywnością, stabilnością wymiarową i wyższą odpornością temperaturową, dlatego jest pierwszym wyborem na elewacje, stropy i dachy płaskie oraz tam, gdzie liczy się bezpieczeństwo pożarowe. Wełna szklana jest lekka, sprężysta i ekonomiczna, co czyni ją idealną do poddaszy i lekkich przegród. Ponieważ parametry cieplne są porównywalne i silnie zależą od konkretnego wyrobu, decyzję warto oprzeć na wymaganiach przegrody, karcie technicznej i warunkach wykonania – wtedy izolacja będzie i ciepła, i cicha, i długowieczna.